SZCZEPIONKA PRZECIW HPV („na raka szyjki macicy”?) – uaktualnione

[Maj 2018]

Szczepionka HPV – chcę, żeby każdy WIEDZIAŁ

Dzisiejszy wpis nie jest kierowany tylko do Rodziców młodych dziewcząt (bo z nimi zwykle się kojarzy szczepienie przeciw HPV). Ale do wszystkich.

Niezależnie od tego, czy chcecie czy nie chcecie szczepić swoich dzieci, zależy mi, byście WIEDZIELI. Bo wciąż mnóstwo osób nie ma pojęcia, że szczepionka przeciw HPV istnieje. Ze swojej strony szczepienie polecam, dlatego chcę Wam o nim powiedzieć jak najwięcej.

A piszę o tym dlatego, że wyrył mi się w głowie pewien moment na studiach. Na zajęciach z ginekologii lekarz wskazał nam na szpitalnym korytarzu grupę ludzi i rzekł: „To są lekarze z Norwegii. Przyjeżdżają do nas oglądać, jak umierają kobiety na raka szyjki macicy”.

Decyzja należy do Ciebie. Podejmij ją, wiedząc.

Dodatek, którego na pewno chcecie: wstrząsająca historia aktualizacji wpisu

Z okazji Dnia Matki chciałam zrobić na INSTAGRAMIE quiz przydatny nie tylko dzieciom, ale też mamom. Myślę: „Wiem! Szczepionka HPV”. Ale potem myślę: „Ja się znam na dzieciach, nie na mamach. Wiem, jak się szczepi dzieci. Ale co z dorosłymi kobietami?”.

Dlatego jako solidny lekarz zamiast poszukać informacji sama, napisałam do ginekologa-onkologa, czyli Kamila Zalewskiego, żeby mi podał info na tacy. Tak naprawdę nie chodzi o to, że nie szanuję jego czasu, tylko że wiedziałam, że on mi podrzuci rzetelne artykuły i dostaniecie potem taką wiedzę, jak trzeba.

Na szczęście Kamil ma dobre serce i jeszcze mi nie dał bana za dręczenie go po nocach, zemstą było tylko to, że artykuły były po medycznym angielsku ;-p. Więc dostałam maila o tytule „fajne, bo ostatnia aktualizacja z 02.2019” i od razu mnie tym rozbroił, bo „fajne artykuły o szczepieniu” to coś w stylu mojego „fajny ropień płuca”. (Jasne, że były fajne, czytało się je jak powieść detektywistyczną z wieloma „wow!”). A Kamil jeszcze po 1 w nocy mi sprawdzał quiz dla Was, zmieniając słowa „waginalny” na „genitalny” & inne poważne poprawki.

Dlatego ten zaktualizowany wpis dedykuję koledze ginekologowi, bo któż by nie chciał mieć artykułu z dedykacją o raku i szczepionkach?

szczepionka hpv róża lekarz dla dzieci

SZCZEPIENIE „NA RAKA SZYJKI MACICY”?

Tytuł nie jest prawdziwy z dwóch względów:

  1. Szczepienie przeciw HPV nie chroni przed każdym rodzajem raka szyjki macicy.
  2. Szczepienie przeciw HPV chroni też przed innymi nowotworami: odbytu, warg sromowych, penisa, gardzieli, krtani itp. Czyli tych wszystkich miejsc, gdzie wirus związany z aktywnościami seksualnymi dostać się może.

Zwykle mówi się o raku szyjki macicy, bo jest z tych nowotworów najczęstszy.

RAK SZYJKI MACICY

Rak szyjki macicy jest jednym z najczęstszych nowotworów u kobiet.
Każdego roku rak szyjki macicy jest rozpoznawany u ponad 3000 kobiet w Polsce!
Wiele z tych kobiet umrze z tego powodu.

Ogółem wirus brodawczaka ludzkiego odpowiada za ponad 90% raków szyjki macicy. 

Za 70% raków szyjki macicy związanych z wirusem HPV odpowiadają szczepy 16 i 18, za kolejne 20% szczepy 31, 33, 45, 52, 58 (dostępne tylko w jednej szczepionce, tej najdroższej, o czym niżej) . Czyli w zależności od rodzaju szczepienia, ochroni nas przed rakiem szyjki macicy w ok. 70-90%.

JAK SIĘ MOŻNA ZARAZIĆ HPV?

Poprzez różnego rodzaju kontakty seksualne (wszelkie, tzn. genitalno-genitalne, oralno-genitalne, kontakt rąk z narządami płciowymi itd.). Używając wspólnych przedmiotów do higieny intymnej, również ręczników. Można też zarazić dziecko np. kąpiąc się z nim w jednej wannie.

  • Szacuje się, że ponad 50% społeczeństwa to osoby zarażone.
  • Zazwyczaj jest to infekcja bezobjawowa, która sama mija.
  • Wielu ludzi po wyzdrowieniu staje się nosicielami i bezwiednie zaraża innych.
  • U niewielkiej ilości kobiet infekcja nie mija, ale przechodzi w stan przewlekły i prowadzi z czasem do rozwoju raka szyjki macicy.
  • Rak na początku nie daje żadnych objawów. Dlatego zazwyczaj jest rozpoznawany późno.

NIEZALEŻNIE OD SZCZEPIENIA, REGULARNA CYTOLOGIA DAJE SZANSĘ NA WYKRYCIE RAKA SZYJKI MACICY NA WCZESNYM ETAPIE! Pamiętajcie o sobie, Mamy!

Jednocześnie nie jest prawdą to, co powtarza wiele osób – po co się szczepić, skoro mamy cytologię? Cytologia nie chroni przed rozwojem raka, Ma za zadanie rozpoznać go na wczesnym etapie. Upraszając, różnica między szczepieniem a cytologią jest taka, jak nie mieć raka albo mieć raka, ale wcześnie go wykryć, by mieć duże szanse na wyleczenie. To znaczna różnica.

Istnieją 2 sposoby, żeby się przed rakiem szyjki macicy chronić:

  • całkowita abstynencja seksualna – blisko 100% skuteczności (pamiętajmy, że chodzi o jakąkolwiek aktywność seksualną, a nie tylko o pełen stosunek płciowy!). Pod warunkiem, że nie dopadnie nas pechowy brudny ręcznik :-p
  • szczepienie, o którym chcę Wam powiedzieć – ok 70-90% skuteczności w zależności od rodzaju szczepienia – bo za tyle %przypadków raka szyjki macicy odpowiadają serotypy HPV, które zawierają szczepionki (samo szczepienie ma bardzo dużą skuteczność wobec szczepów które zawiera, między 90-kilka a 100% wśród badanych).

KIEDY NAJLEPIEJ ZASZCZEPIĆ PRZECIW HPV?

Najlepiej, jeśli SZCZEPIONKA ZOSTANIE PODANA PRZED PODJĘCIEM PRZEZ CZŁOWIEKA JAKICHKOLWIEK AKTYWNOŚCI SEKSUALNYCH – tylko wtedy mamy pewność, że dana osoba nie została zarażona wirusem i możemy ją przed tym zarażeniem uchronić.
Szczepienie podaje się najczęściej dziewczynkom w wieku 11-12 lat.

(UWAGA: Mówię tu o dziewczynkach w kontekście raku szyjki macicy, ALE SZCZEPIONKA HPV JEST ZALECANA RÓWNIEŻ CHŁOPCOM, którym grożą inne nowotwory związane z HPV. Kawałek dalej będzie o chłopcach. Preferowany wiek podania szczepienia to również 11-12 rok życia).

Można pierwszą dawkę podać już po ukończonym 9. roku życia.

Jeśli szczepienie zostanie rozpoczęte po ukończeniu 9. a przed ukończeniem 14. roku życia, wystarczą 2 dawki szczepionki, żeby wytworzyć odpowiednio dużą odporność! (Co ma duże znaczenie również ze względu na jej wysoką cenę). Starsze dzieci potrzebują 3 dawek, żeby na pewno uzyskać podobny efekt.

JAKIE SĄ RODZAJE I KOSZTY SZCZEPIONKI HPV?

Rodzaje preparatów dostępnych w Polsce – podaję nazwy handlowe 3 dostępnych na ten moment. Każda kolejna jest droższa (czyli im więcej szczepów HPV zawiera, tym szerszą daje ochronę i tym więcej kosztuje)

  1. Cervarix (HPV 16,18) – zawiera 2 onkogenne szczepy wirusa, które odpowiadają za ok 70% raków szyjki macicy
  2. Gardasil (HPV 6,11, 16,18) – zawiera 2 onkogenne szczepy wirusa, które odpowiadają za ok 70% raków szyjki + nieonkogenne szczepy 6 i 11, więc chroni też przed brodawkami narządów płciowych
  3. Gardasil 9 (HPV 6,11, 16,18, 31, 33, 45, 52, 58) – zawiera onkogenne szczepy wirusa, które odpowiadają za ok. 90% raków szyjki macicy + nieonkogenne szczepy 6 i 11, więc chroni też przed brodawkami narządów płciowych

Szczepienie nie jest refundowane. Nie zawiera go obowiązkowy kalendarz szczepień, więc musimy sami zgłosić w przychodni, że chcemy się zaszczepić. (Mówię o tym dlatego, że np. w przypadku ospy wietrznej często rodzice myślą, że dzieci są zaszczepione, jeśli realizują podstawowy kalendarz szczepień, a w obu przypadkach, przeciw HPV i przeciw ospie wietrznej, są to szczepienia ZALECANE, nieobowiązkowe).

Szczepienie jest drogie! – każda dawka kosztuje ok 300-400 zł! (najlepiej zadzwonić do przychodni i zapytać o aktualną cenę, można też pytać o ceny w poszczególnych aptekach).

ILE DAWEK SZCZEPIONKI PRZECIW HPV?

Szczepienie zawiera 2 lub 3 dawki (w zależności od wieku dziecka).

  • Jeśli zaczniemy szczepić dziecko przed 15 rokiem życia – wystarczą 2 dawki, żeby uzyskać odpowiedni efekt ochronny.
  • Jeśli szczepimy dziecko lub siebie od 15 roku życia wzwyż – potrzeba 3 dawki szczepionki.
  • 2 dawki: podajemy je w odstępie co najmniej 6 miesięcy.
  • 3 dawki: 2. dawka po 2 mies., a 3. po 6 mies. od 1. dawki (0, 2, 6 mies.)

CZY SZCZEPIĆ CHŁOPCÓW?

Zalecenia mówią: TAK. Rodzice mówią: chłopcy nie mają macicy → nie mogą zachorować na raka szyjki macicy → rodzice nie wydadzą tyle pieniędzy na szczepionkę tylko po to, by chronić przyszłe partnerki seksulne swoich synów. (Dlatego tym bardziej zadbajcie o Wasze dziewczęta, bo istnieje duże prawdopodobieństwo, że ich przyszły partner nosicielem będzie!).

ALE, UWAGA: chłopcy mogą mieć raka odbytu, prącia, jamy ustnej, gardła, wywołanego przez HPV.

Norwegia od jesieni 2018 wprowadziła dla wszystkich nastoletnich chłopców takie darmowe szczepienie! Dlaczego? Bo kiedy drastycznie spadła ilość raków szyjki macicy (w Norwegii już od lat jest stosowane powszechnie szczepienie dziewcząt przeciw HPV) dało się wyraźnie zauważyć, że mężczyźni również cierpią na nowotwory spowodowane tym wirusem (wcześniej stanowili niewielki procent, ale gdy zachorowalność u kobiet spadła, procentowy udział mężczyzn w nowotworach związanych z HPV znacząco wzrósł).

Update: Dostaję od Was właśnie informacje, że w UK i Szwajcarii również powszechnie szczepi się chłopców.

PODSUMOWANIE:

Rodzice, musicie wiedzieć o tym szczepieniu i przemyśleć sprawę. Rozumiem, że duża cena szczepionki może być problemem. Ale czasu, żeby zaszczepić, również jest dużo: kilka lat. Bardzo zachęcam Was, żebyście zaplanowali w swoim budżecie to szczepienie.

UWAGA: NIEKTÓRE MIASTA ORGANIZUJĄ LOKALNE PROGRAMY REFUNDACJI SZCZEPIENIA PRZECIW HPV! Dowiedz się, czy Twoje miasto również nie refunduje szczepionki!

Jest bardzo prawdopodobne, że Wasza córka będzie miała w ciągu życia kontakt z tym wirusem. Większość kobiecych organizmów na szczęście zwalczy infekcję. Ale niestety nie wszystkie. I te „nie wszystkie” to późniejsze, wciąż w Polsce zasmucająco liczne, rozpoznania raka szyjki macicy.

PAMIĘTAJCIE O ISTNIENIU TEGO SZCZEPIENIA I INFORMUJCIE O NIM INNYCH! A w razie pytań i wątpliwości zachęcam do wizyty u lekarza i zadawania pytań.I

szczepienie hpv

SZCZEPIONKA HPV DLA DOROSŁYCH?

Tak, można. Można u dziewcząt powyżej 15 roku życia. (Zaleca się do 21 r.ż. wszystkim dziewczętom, które nie miały wykonanego szczepienia wcześniej. Zaleca się do 21 r.ż wszystkim mężczyznom heteroseksualnym, którzy nie mieli tego szczepienia wcześniej, a do 26 r.ż. mężczyznom homoseksualnym).

Czy później można? Można. Tylko trudno ocenić, jaka będzie ochrona przed HPV, jeśli osoba jest już aktywna seksualnie i być może kontakt z wirusem już miała.

UWAGA: Szczepienie nie działa tak, że „wymazuje” wcześniejsze zakażenia HPV. Nie leczy nosicielstwa. Chroni jedynie przed tym, co się będzie działo potem, przed kolejnymi zakażeniami (dlatego właśnie najlepiej zaszczepić się przed rozpoczęciem aktywności seksualnej).

Czy trzeba robić jakieś badania, zanim kobieta chce się zaszczepić?

Nie, nie trzeba. Czasem pytacie, czy jeśli kobieta już jest nosicielką HPV i „dołoży sobie” szczepieniem, czy to jej nie zaszkodzi, jakoś nie pogorszy sprawy? Nie, nie zaszkodzi. Może tylko słabo pomóc. Ale szczepienie nie jest ryzykowne nawet dla kobiet, które już są nosicielkami HPV.

Więc nie trzeba robić przed samym szczepieniem żadnych badań. (Cytologię trzeba robić regularnie tak czy siak, niezależnie od szczepienia). Można się zaszczepić i już.

NIE MOŻNA się szczepić podczas ciąży, bo nie jest dostatecznie dobrze zbadane bezpieczeństwo tego szczepienia w ciąży.

Można się zaszczepić podczas karmienia piersią.

Regularna cytologia

NFZ finansuje badanie  raz na 3 lata (u kobiet w wieku 24-59 lat), ale jeśli rzeczywiście chcecie być bezpieczne, wykonujcie cytologię częściej, najlepiej raz w roku.

I jeśli jesteście szczepione przeciw HPV, to nie zwalnia z regularnej cytologii! Bo istnieją raki szyjki macicy niezwiązane z HPV.

Mamy, na pewno robicie wszystko co możliwe, jeśli chodzi o zdrowie Waszych dzieci. Ale nie zapominajcie o sobie też :).

A codziennie widzimy się na INSTRAGRAMIE.