LAKTACYJNY LEKSYKON LEKÓW – Które leki można bezpieczne zażywać podczas ciąży lub karmienia piersią?
Update: przypominam wpis z 2018, bo dostaję wciąż sporo pytań o to (na zdjęciach jest jeszcze stare logo z początków działania strony :)).
LAKTACYJNY LEKSYKON LEKÓW to wspaniałe narzędzie, stworzone przez Centrum Nauki o Laktacji.
(Laktacyjny leksykon leków jest w języku polskim, ze źródeł wiedzy anglojęzycznych warto też korzystać z e-lactancia,org).
PO CO TO KOMU i dlaczego jest świetne?
W leksykonie możemy sprawdzić, czy lek, który planujemy zażyć można przyjąć bezpiecznie podczas ciąży lub podczas karmienia piersią.
Wiadomo, że w ciąży i podczas karmienia piersią martwi nas przyjmowanie leków. Boimy się, że dany lek dostanie się poprzez łożysko albo mleko do organizmu naszego dziecka. A niemal każda mama prędzej padnie nieprzytomna, niż lekiem zaszkodzi dziecku! Na szczęście jest laktacyjny leksykon leków, dzięki któremu wiemy, jak możemy się ratować, a jednocześnie zapewnić bezpieczeństwo maluszkowi.
Nie namawiam kobiet ciężarnych czy karmiących, żeby stosowały leki na własną rękę.
Ale mogą się np. zdarzyć sytuacje, które się dla nas niestety typowe (np. migreny, pokrzywka, rwa kulszowa itd.), ale z powodu ciąży czy karmienia w tym momencie typowe nie są. I nie wiemy, czy w tej sytuacji możemy zażyć lek, który zwykle nam pomaga.
Oczywiście najlepiej, żeby z medycznym problemem iść do lekarza! [jeśli chodzi o samo ustalenie, czy dany lek może być stosowany w ciąży/laktacji, lekarz użyje prawdopodobnie tego samego narzędzia, o którym Wam dzisiaj mówię].
I od razu sobie zaznaczmy, że przy każdym leku pojawią Ci się 2 osobne wyniki: jeden dla ciąży i jeden dla laktacji (karmienia piersią). Bo leki bezpieczne podczas karmienia mogą być niebezpieczne w ciąży (np. podany w dalszej części jako przykład ibuprofen).
Dlatego jeżeli planujesz zażyć lek, bo np.
- jesteś przeziębiona, czujesz się tragicznie i chcesz się jakoś ratować
- lekarz przepisał Ci jakiś lek, ale nie jesteś pewna, czy możesz go przyjąć (bo np. zapomniałaś powiedzieć, że karmisz)
- masz leki, który przyjmujesz na stałe (np. leczysz się przewlekle z powodu nadciśnienia albo okresowo z powodu alergii)
to sprawdź swój lek w leksykonie, żeby się upewnić, że możesz go bezpieczne przyjąć.
JAK UŻYWAĆ LEKSYKONU?
- Po pierwsze, musisz znać prawdziwą nazwę swojego leku. Czyli nie nazwę wymyśloną przez danego producenta, ale nazwę właściwej substancji. Zazwyczaj prawdziwa nazwa jest napisana kursywą pod nazwą handlową leku (jest od razu podana jako nazwa międzynarodowa=po angielsku, więc dokładnie tak, jak masz wpisać w leksykon!). Jeśli nie masz opakowania, dzięki sile internetu też możesz szybko znaleźć, co w rzeczywistości składa się na Twój lek o nazwie X.
Zobacz na przykładowych lekach przeciwalergicznych, o które miejsce na opakowaniu chodzi:
2. Włączasz LAKTACYJNY LEKSYKON LEKÓW.
3. Dokładnie spisujesz nazwę swojego leku z opakowania (albo z internetu) i wpisujesz ją w pole wyszukiwania w leksykonie. Pamiętaj, to ma być nazwa międzynarodowa (=po angielsku), a nie polska.
UWAGA: Jeżeli Twój lek zawiera kilka substancji, każdą substancję należy sprawdzić (wpisać w wyszukiwarkę) osobno!!! I jeśli jakakolwiek substancja jest groźna dla maluszka, takiego leku nie przyjmujemy!
4. Odczytujesz wynik. (Jeżeli wyskoczył Ci brak wyników, sprawdź dokładnie, czy dobrze wpisałaś nazwę leku. Możesz też wpisać sam początek nazwy, to wystarczy!
Weźmy jako przykład IBUPROFEN – czyli lek przeciwzapalny+przeciwbólowy+przeciwgorączkowy, stosowany w różnych bólach, przeziębieniach. Jest też składnikiem wielu leków złożonych np. przeciw przeziębieniu czy zapaleniu zatok. Ogólnie lek łatwo dostępny, uważany za bezpieczny i taki, po który sięgamy często bez konsultacji z lekarzem.
A co mówi na temat ibuprofenu Laktacyjny Leksykon Leków?
Wynik dla ibuprofenu:
LAKTACJA (karmienie pierisą) = L1
CIĄŻA = B/D III trym.
JAK ODCZYTAĆ WYNIK? Czyli co oznacza L1, L2, L3, L4 i A,B,C,D,?
Pełen opis wszystkich kategorii znajdziesz TUTAJ (na stronie twórców leksykonu). A ja Ci powiem w skrócie, o co chodzi:
KARMIENIE PIERSIĄ – kategorie ryzyka wg prof. Hale’a
L1 – Najbezpieczniejsze! W badaniach potwierdzone, że nie miały negatywnych skutków dla dzieci, można śmiało stosować.
L2 – Też okej. Wg badań mało prawdopodobne, żeby mogły zaszkodzić, więc nie trzeba się specjalnie wahać przed zastosowaniem.
L3 – Te leki albo nie są jeszcze sprawdzone albo istnieje ryzyko działań niepożądanych. Stosuj ostrożnie – tylko wtedy, kiedy „korzystny efekt przewyższa ryzyko, które niesie dla karmionego dziecka”.
L4 – NIE. Tych unikaj. Czasem się je stosuje np. w zagrożeniu życia albo zdrowia matki, gdy nie ma żadnej alternatywy.
L5 – NIE, NIE, NIE! Na pewno szkodliwe dla dziecka.
CIĄŻA – kategorie ryzyka wg FDA
A – Zupełnie bezpieczne. Raczej żaden lek nie będzie miał tej kategorii :-p, bo mało który producent odważy się powiedzieć: „Tak, na 1000% zawsze bezpieczny w ciąży!”. Kategorię A może mieć woda morska do nosa albo inhalacje z NaCl ;). Dlatego nie dziw się, gdy nie będziesz mogła znaleźć leku z takim wynikiem.
B – Te leki nas przede wszystkim interesują. Nie ma dowodów, że mogą szkodzić (co nie znaczy, że jesteśmy pewni, że są na 100% bezpieczne). Chyba lepiej powiedzieć: wydają się bezpieczne. Można je w ciąży stosować, jeśli istnieje potrzeba leczenia. Oczywiście bez przesady. I w razie jakichkolwiek wątpliwości zawsze lepiej skonsultować leczenie z lekarzem.
C – Lepiej ich unikać! Tu znajdziesz leki, w których badania na zwierzętach wykazały, że mogą uszkadzać płód. Albo takie leki, których jeszcze w ogóle porządnie nie przebadano. Czasem stosowane, „kiedy oczekiwany efekt przewyższa ryzyko”.
D – NIE! Udowodniono szkodliwe działanie na ludzkie płody. Czasem się je stosuje np. w zagrożeniu życia albo zdrowia matki, gdy nie ma alternatywy.
X – ABSOLUTNIE NIE! Nie tylko u kobiet ciężarnych, ale i u tych, które są w trakcie starania się o dziecko.
Wróćmy do naszego przykładowe ibuprofenu, który miał wyniki:
LAKTACJA (karmienie pierisą) = L1 –> oznacza to, że można go śmiało stosować podczas karmienia piersią
CIĄŻA = B/D III trym. –> oznacza to, że w III trymestrze go nie stosujemy!!! (kategoria D dla III trymestru), ale w pozostałych trymestrach ma kategorię B, więc wtedy stosować można
PAMIĘTAJ: DOKŁADNIE WPISZ NAZWĘ SWOJEGO LEKU.
Bo biorąc chociażby leki przeciwalergiczne, loratadyna (L1, B) ma inny wynik, niż desloratadyna (L2, C). Cetyryzyna (L2, B) ma inny wynik, niż levocetyryzyna (L3, B). Nazwy handlowe mogą być bardzo podobne, a w środku mogą być różne substancje. Dlatego dokładnie sprawdź, co tak naprawdę planujesz zażyć, zanim użyjesz leksykonu.
A w razie jakichkolwiek wątpliwości zawsze lepiej skonsultować leczenie z lekarzem.
